اگر امروز و این لحظه یکی از دغدغه‌های زندگی‌تان مهارت های نرم نیست، پس احتمالا دغدغه رشد در محیط کار و اجتماع را ندارید!

بله، امروزه یادگیری مهار‌ت های نرم یکی از اولویت‌های هر کسی است که کار می‌کند، در جامعه فعال است و با افرادی از این جامعه در تعامل قرار می‌گیرد. در واقع دیگر مثل زمان قدیم، آدم‌ها نمی‌توانند به جمله « همینه که هست» اتکا کنند و دست به تغییراتی در مهارت‌ها و شخصیت خود نبرند.

اخیرا یکی از مخاطبان همتیک سوال بسیار خوبی درباره موانع رشد در شغل مدیریت پروژه، پرسید که در این مقاله قرار است با هم به آن جواب دهیم. سارا که در یک شرکت خصوصی مشغول به کار است، اخیرا به دنبال ارتقا شغلی است. اما با وجود تخصص فنی کافی، در این امر ناموفق بوده است.

در ادامه این مقاله قرار است با هم به سارا کمک کنیم تا با مهارت‌های نرم، هر کسی را در مسیر پیش‌روی خود قانع کند که لیاقت جایگاه‌های بسیار بالاتری را دارد.

اما

مهارت های نرم چیست؟

مهارت های نرم که به‌عنوان «مهارت‌های عمومی و غیر فنی» یا «مهارت‌های بین فردی» نیز شناخته می‌شوند، مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و توانایی‌های فردی هستند که به افراد اجازه می‌دهند به طور مؤثر با دیگران در یک محیط تعامل داشته باشند.

در مرکز مهارت‌های نرم، توانایی همکاری موثر، مدیریت زمان و برقراری ارتباط اثربخش قرار دارد که می‌توانند نقطه تمایز افراد معمولی و افراد برجسته در اجتماع باشند.

یعنی مهارت های نرم، دقیقا همان نقطه تمایزی است که سارای داستان ما به دنبال آن می‌گردد!

مهارت های نرم معمولا وابسته به یک شغل و حرفه خاصی نیستند و اگر شما در هر حوزه کاری فعال باشید، این مهارت‌های نرم قرار است حسابی به درد شما و رشدتان بخورد. چه در حال کار با همکارانی با پیشینه‌های فرهنگی مختلف باشید و چه با مشتریانی حتی از سراسر جهان ارتباط برقرار می‌کنید، مهارت‌های نرم کلید ارتباطی شما خواهد بود.

در محیط کار، مهارت های نرم مکمل مهارت‌های سخت تلقی می‌شود که به دانش و مهارت‌های شغلی فرد اشاره دارد.

روانشناسان ممکن است از اصطلاح «مهارت‌های نرم» برای توصیف ضریب هوش هیجانی (EQ)، در مقابل ضریب هوشی (IQ) استفاده کنند. در بازار کار رقابتی، افرادی که نشان می‌دهند ترکیب خوبی از مهارت‌های سخت و نرم دارند، اغلب از تقاضای بیشتری برای استخدام برخوردار می‌شوند.

دلایل اهمیت مهارت های نرم

در خصوص اهمیت مهارت های نرم در دنیای امروز، می‌توان مثنوی‌های صد من سرود. اما مهم‌ترین و رایج‌ترین دلیل اهمیت مهارت‌های نرم برای فردی مثل سارا، شرایط عدم قطعیت و سرعت بالای تغییرات دنیای امروز است.

دقیقا چیزی که فردی مثل سارا را با موانعی برای رشد روبه‌رو می‌کند، این است که دنیای کار و زندگی اجتماعی هر روز پیچیده‌تر می‌شود و شما برای نبرد در برابر آن، باید به سلاحی مثل مهارت‌های نرم مجهز باشید.

اما اگر مثل سارا کارمند یک سازمان هستید یا جتی به عنوان یک کارجو به دنیال شغل ایده‌آل خود می‌گردید، ادامه مقاله می‌تواند به مسیر شما کمک کند.

مهارت های نرم برای محیط کار (ویژه کارمندان)

چیزی که سارا از آن غافل مانده است، این است که در محیط رقابتی بازار کار امروز ایران، به دست آوردن یک شغل چالش زیادی دارد. اما از آن پرچالش‌تر، نگه داشتن آن شغل و ارتقا در آن است.

بسیاری از کارفرمایان موقع تصمیم‌گیری در مورد جذب و استخدام نیرو، به دنبال تعادل بین مهارت‌های سخت و مهارت های نرم هستند.

به عنوان مثال، کارفرمایان برای نیروهای با سابقه‌ای که مدیریت زمان دارند، ارزش قائل هستند. کارفرمایان همچنین برای کارمندانی با مهارت‌های ارتباطی قوی و درک خوب از محصولات و خدمات شرکت ارزش ویژه‌ای قائل هستند.

هنگام برقراری ارتباط با مشتریان بالقوه، نیروهای دارای مهارت‌های نرم می‌توانند تعامل اثربخشی را رقم بزنند، حتی اگر شغل آن‌ها در حوزه فروش یا بازاریابی نباشد. یکی دیگر از مهارت‌های نرم ارزشمند، توانایی همراهی همکاران در انجام وظایف جدید یا کارهای تیمی است.

مهارت های نرم برای محیط کار (ویژه مدیران)

مدیران سازمان اغلب زمانی مؤثرتر هستند که مهارت‌های نرم قوی‌ای داشته باشند. به عنوان مثال، از رهبران انتظار می‌رود که توانایی‌های گفتاری خوبی داشته باشند، اما رهبران بزرگ در گوش دادن به حرف‌های کارمندانشان و سایر مدیران در حوزه کاری خود نیز به خوبی نقش‌آفرینی می‌کنند.

مذاکره نیز بخش بزرگی از کار بسیاری از رهبران سازمان‌هاست. هنگام مذاکره با کارمندان، مشتریان یا همکاران، رهبران باید به کمک مهارت‌های نرم خود، به درک خواسته‌های دیگران بپردازند و در عین حال بر دستیابی به آنچه می‌خواهند تمرکز کنند.

بیشتر بخوانید: تکنیک های مذاکره در جلسات 

پس تا به اینجا، سارای قصه ما متوجه اهمیت مهارت‌های نرم به عنوان جزئی از پازل رشد و توسعه فردی شد. این مهارت مهم چیزی نیست که سارا ژنتیکی و از بدو تولد به دست آورده باشد. در واقع آن چیزی است که برای به دست آوردنش باید به فکر یادگیری باشد!

پس اگر شما هم با سارا هم‌دغدغه هستید، به ادامه مقاله بپردازید.

آموزش مهارت های نرم

شاید تا اینجا سوال اساسی شما هم این باشد که «چگونه مهارت‌های نرم را به دست آوریم؟»

برخلاف مهارت‌های سختی که آموخته می‌شوند، مهارت های نرم شبیه به احساسات یا بینش‌هایی هستند که به افراد اجازه می‌دهند دیگران را «بخوانند». یادگیری این مهارت‌ها، حداقل در یک کلاس درس سنتی، بسیار سخت‌تر است. اول از همه به این دلیل که ارزیابی و اندازه‌گیری آن‌ها، کار چالشی و سختی است.

اما برخی از رایج‌ترین روش‌های یادگیری مهارت نرم، به این ترتیب است:

برنامه‌های آموزشی شغلی

برخی از برنامه‌های آموزشی شغلی، بخش مهارت‌های نرم را پوشش می‌دهند. آن‌ها ممکن است در مورد مهارت‌های نرم صحبت کنند تا کارجوها بدانند که مزایای آن چیست و اهمیت برجسته کردن آن‌ها در رزومه کاری خود چقدر است. همچنین دوره‌های آنلاین رایگانی وجود دارد که می‌تواند به شما در بهبود این مهارت‌های نرم کمک کند.

آموزش حین کار

اگر مدتی سابقه کار داشته باشید، به احتمال زیاد مهارت‌های نرم خود را توسعه دادید. به عنوان مثال، اگر در فروشگاهی کار کردید یا تجربه کار در یک محیط کار را داشتید و توانستید به مشتریان ناراضی در یافتن راه‌حل کمک کنید، از مهارت‌های حل تعارض و حل مسئله استفاده کردید.

کارآموزی و کار داوطلبانه

اگر تازه‌کار هستید، به فعالیت‌های دیگری که انجام دادید فکر کنید؛ چه از طریق مدرسه یا به صورت داوطلبانه. به احتمال زیاد، تا به الان مجبور به برقراری ارتباط، سازگاری با تغییرات و حل مشکلات شده‌اید.

همچنین می‌توانید به مهارت‌های نرمی که باید توسعه دهید، فکر کنید. به عنوان مثال، به جای اینکه فقط مشکلات را با مدیر خود در میان بگذارید، راه‌حل‌هایی را برای آن مشکلات پیشنهاد دهید. اگر می‌بینید که همکارتان با چالشی سر و کار دارد، پیشنهاد دهید که در آن شرکت کنید. اگر فرآیندی وجود دارد که می‌تواند محل کار شما را بهبود بخشد، برای پیشنهاد دادن آن اقدام کنید و منفعل نباشید.

انواع مهارت های نرم

اگر بخواهیم لیست برخی از مهم‌ترین مهارت های نرم را تهیه کنیم که هم برای کارمندان و هم برای مدیران در محیط کار ضروری است، این 15 مورد از مهم‌ترین‌ها هستند:

• ارتباط
• کار تیمی
• حل مسئله
• مدیریت زمان
• به روز بودن
• تفکر انتقادی
• تصمیم گیری
• مدیریت استرس
• تطبیق پذیری
• مدیریت تعارض
• رهبری
• خلاقیت
• مدبر بودن
•  فروتنی
• انتقادپذیری

اما برای شروع بهتر است با یک اولویت‌بندی، به 5 مهارت بسیار مهم و ارزشمند برای کارمندان و مدیران بپردازیم تا بتوانیم در زمان کمتری سارای داستان ما را به چاره مشکلش برسانیم. این مهارت‌ها جزو مواردی هستند که اگر کارجو باشید، در برابر سایر رقبایتان، پیش چشم کارفرما متمایز خواهید شد و اگر مدیر هستید، به رشد سازمان خود کمک ارزشمندی خواهید کرد.

پس برای یادگیری آن‌ها درنگ نکنید!

مهارت نرم اول؛ ارتباطات

ارتباط موثر برای ایجاد روابط قوی بین شما و همکاران، مشتریان و ذی‌نفعان ضروری است. این مهارت نه تنها شامل توانایی انتقال پیام‌ها به روشی واضح و قانع کننده است، بلکه توانایی درک نیازهای دیگران و پاسخ به بازخوردها را نیز شامل می‌شود. کارفرمایان امروزی، افرادی را می‌خواهند که بتوانند روابط حرفه‌ای خود را در سازمان به گونه‌ای موثر، مدیریت کنند.

• به عنوان مثال، یکی از چالش‌های سارا در محل کار، ارتباط با سایر همکاران خود است. چرا که برخی از آن‌ها در رنج سنی سارا نیستند و سارا این اختلاف سنی را مانعی برای ارتباط می‌داند، در حالی که با افزایش مهارت ارتباطی خود، می‌تواند موضوعات مشترک زیادی برای ارتباط با آن‌ها بیابد.

مهارت ارتباطی اغلب در محل کار از طریق بازخورد غیررسمی، مانند نظرات شفاهی یا کتبی همکاران و سرپرستان ارزیابی می‌شود. توانایی برقراری ارتباط موثر اغلب جزء حیاتی موفقیت حرفه‌ای در نظر گرفته می‌شود و کارفرمایان در طیف وسیعی از صنایع و حرفه‌ها برای آن ارزش بالایی قائلند.

یکی از راه‌های ارتقا مهارت‌های ارتباطی با تمرکز بر بهتر کردن مهارت‌های زیر است:

• گوش دادن فعالانه
• ارتباط کلامی
• ارتباط نوشتاری
• پذیرش دیدگاه‌های متفاوت

مهارت نرم دوم؛ کار تیمی

مهارت نرم کار تیمی، شامل توانایی کار با دیگران برای رسیدن به یک هدف مشترک است که نیاز به ارتباط، همکاری و تعهد مشترک برای کار در یک گروه دارد. افرادی که قادر به همکاری با دیگران هستند، به احتمال زیاد به اهداف حرفه‌ای خود دست می‌یابند و به موفقیت سازمان خود کمک می‌کنند.

با جلو رفتن زمان، بیش از پیش به اهمیت کار گروهی در جوامع مختلف پی می‌بریم. ایران نیز از کشورهایی است که در این زمینه از رشد کمتری برخوردار بوده است. اما پتانسیل کار تیمی زیادی در حوزه‌های مختلف وجود دارد که افرادی مثل سارا یا شما با کسب این مهارت نرم، می‌توانند به رشد آن کمک کنند.

در یک محیط حرفه‌ای، کار تیمی خوب می‌تواند به پرورش خلاقیت و نوآوری کمک کند، زیرا اعضا را تشویق می‌کند تا ایده‌ها را به اشتراک بگذارند، به راه‌حل‌های جدید در جلسات طوفان فکری برسند و در ابتکارات جدید همکاری کنند.

کار کردن به عنوان عضوی از یک تیم تعاملی، می‌تواند رضایت شغلی را افزایش دهد و به ایجاد یک محیط کاری مثبت کمک کند.

• به عنوان مثال یکی دیگر از چالش‌های سارا در محیط کارش، فردی انجام دادن کارهای بسیاری است که برای انجام آن‌ها به سایر همکارانش اعتماد نمی‌کند. این اعتماد نداشتن به خروجی و توانایی دیگران، او را از کار تیمی عقب رانده است، در حالی که با یادگیری این مهارت‌ نرم، به افزایش تعامل تیمی سازمان کمک می‌کند و برای ارتقا از شانس بیشتری برخوردار خواهد شد.

یادگیری این مهارت‌ها به ارتقا مهارت کار تیمی کمک می‌کند:

• حل تعارض
• انعطاف‌پذیری
• مسئوليت‌پذیری
• همکاری و تعامل

مهارت نرم سوم؛ مدیریت زمان

مدیریت زمان شامل توانایی تعیین اولویت‌ها، سازماندهی وظایف و تخصیص زمان برای فعالیتهای مختلف است. این امر مستلزم نظم و انضباط و تمایل به اجتناب از حواس پرتی و کارهای کم اولویت است.

به طور طبیعی، مهارت‌ مفیدی مثل مدیریت زمان می‌تواند به افراد کمک کند تا از استرس و اضطرابی که می‌تواند از ضرب‌الاجل‌های کاری، ناشی شود، دوری کنند. اما مهم‌تر از آن، کسانی که می‌توانند زمان خود را به طور موثر مدیریت کنند، بیشتر قابل اعتماد و کارآمد دیده می‌شوند.

این یعنی یک نقطه تمایز بسیار عالی و ارزشمند برای توسعه فردی شما در یک جامعه. عینا همان نردبانی که سارا برای رشد به آن نیاز دارد.

• سارا کارمند مسئولیت‌پذیری است و می‌توانند خروجی پروژه‌ها را سر موقع تحویل دهد. اما چون از توانایی خود باخبر است، معمولا به اتمام رساندن پروژه و تدوین گزارش را برای لحظات آخر ددلاین مشخص شده می‌گذارد. این موضوع، اضطراب زیادی را برای روزهای گزارش به سارا تحمیل می‌کند. در حالی که با مدیریت زمان موثرتری می‌تواند به نوشتن گزارش حرفه‌ای‌تری و آن هم بدون استرس بپردازد.

بیشتر بخوانید: تکنیک های مدیریت زمان 

در اینجا چند نمونه از مواردی که می‌تواند به رشد مدیریت زمان شما، به عنوان یک مهارت نرم مهم کمک کنند، اشاره کردیم:

• برنامه‌ریزی
• تعیین هدف
• شکست کار
• محدود کردن زمان و مشخص کردن ددلاین‌ها

مهارت نرم چهارم؛ حل مسئله

حل مسئله شامل توانایی ارائه راه‌حل‌های جایگزین است. این مهارت برای شناسایی و پرداختن به چالش‌ها و فرصت‌های پیچیده در زمینه‌های مختلف بسیار مهم است.

حل مسئله همچنین تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر را آسان می‌کند. زیرا کارمندان قادر به تجزیه و تحلیل موقعیت‌ها و شناسایی بهترین مسیر برای اجرا هستند. در نتیجه تیم‌ها میتوانند در زمان کمتری، کارهای نتیجه‌بخش بیشتری انجام دهند.

• سارا با اینکه ذهن خلاقی در حل چالش‌های کاری دارد، اما معمولا از ارائه راهکارهای خود برای حل مسئله اجتناب می‌کند. این رویکرد اجتنابی او برای حل مسئله، افراد دیگر را از منظر ارزشمندی نیروی انسانی از چشم مدیر سازمان، برجسته می‌نماید.

در اینجا چند نمونه از راه‌حل‌های رشد مهارت نرم حل مسئله، آورده شده است:

• تفکر انتقادی
• تحلیل و بررسی
• تفکر استراتژیک
• ابتکار عمل

مهارت نرم پنجم؛ به‌روز بودن

در کسب‌وکار‌های امروزی با این میزان از سرعت تغییرات، به روز بودن یک مهارت نرم کلیدی است که افراد را قادر می سازد جلوتر از نمودارهای رشد خطی بمانند. به عنوان مثال، یک کارمند با این مهارت می‌تواند با شرایط در حال تغییر سازگار شود و مهارت‌ها و فناوری‌های جدید را بیاموزد تا در محل کار ارزشمند بماند.

از آنجایی که اجتناب از چالش‌های پیش‌بینی نشده روزانه، غیرممکن است؛ داشتن کارکنان به‌روز و سازگار به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا سریع‌تر از تهدیدات عقب‌نشینی کنند. به علاوه، آن‌ها می‌توانند موقعیت‌ها را به سرعت پیش‌بینی کنند و رویکرد و استراتژی خود را برای انطباق بر اساس موقعیت تنظیم کنند.

• سارا یکی از افراد تیم است که تنها در صورت نیاز فوری به یک موضوع، به سمت یادگیری و جست‌وجو می‌رود. در حالی که طبق گفته خود، توانایی بسیار خوبی در یادگیری مهارت‌های جدید دارد تا زمان نیاز، دغدغه آن را ندارد که می‌تواند سارا را از فرصت‌های رشد بسیار ارزشمندی، دور نماید.

در اینجا چند نمونه از اقداماتی که برای مهارت نرم به‌روز بودن، مفید است؛ اشاره شده است:

• انعطاف‌پذیری
• تاب‌آوری
• نگرش رشد
• تحلیل و بررسی

سخن آخر برای علاقه‌مندان به مهارت نرم

اگر شما هم دغدغه سارای عزیز ما را داشتید، احتمالا تا به اینجا تا حد خوبی به جواب سوال خود رسیده‌اید. این لحظه، لحظه خارق‌العاده‌ای است، چرا که شما را در بدو ورود به دنیایی از رشد و توسعه فردی قرار می‌دهد.

دنیایی پر از یادگیری مهارت‌های نرم مختلف که می‌تواند همیشه و در هر جمعی، شما را به عنوان یک ستاره متمایز کند. همان‌طور که اشاره کردیم، مهارت‌های نرم شامل تعداد زیادی از مهارت‌های بین‌فردی و عمومی است که هر یک از آن‌ها چه در محیط کاری و چه در محیط‌های اجتماعی به شما کمک‌های زیادی خواهد کرد.

با اینکه در این مقاله به 5 مورد از مهم‌ترین مهارت های نرم برای محیط کار اشاره شده بود، اما با کمی جست‌وجو می‌توانید به سایر مهارت‌های نرم موردنیاز انسان مدرن امروز دست پیدا کنید و با تقویت آن‌ها، به یک نیروی ارزشمند تبدیل شوید.

امیدواریم که توانسته باشیم به سارا و شما در حل دغدغه یادگیری مهارت‌های نرم کمک کنیم!

اگر شما هم در حوزه کاری مدیریت پروژه، به چالشی برخوردید؛ با مطرح کردن آن در بخش نظرات، می‌توانید موضوع بعدی جست‌وجوی ما را شکل دهید.

منابع:

Forbes, Investopedia, thebalancemoney, Workable