مطالعه این مقاله قرار است برای شما چندین لحظه الهام‌بخش بسازد؛ پس با ما همراه باشید!

مسلما همه با جلسات طوفان فکری، آشنایی داریم و تا به حال در آن شرکت داشته‌ایم. اما چه موردی باعث می‌شود که یک جلسه طوفان فکری، اثربخش‌تر از بقیه باشد؟
شاید برخی از تکنیک های طوفان فکری که قرار است در ادامه به آن‌ها بپردازیم.

تکنیک های طوفان فکری چیست؟

در واقع تکنیک های طوفان فکری، روش‌هایی است که باعث می‌شود کیفیت ایده‌های یک جلسه طوفان فکری ارتقا پیدا کند.
احتمالا برای هفته پیش‌رو، یک جلسه طوفان فکری هماهنگ کردید. جلسه‌ای که از آن انتظار ایده‌های درخشان و هدفمند دارید. اما نکته اینجاست که خروجی دورهمی برخی از افراد یک تیم در اتاق جلسه، قرار نیست جادویی باشد و برای شما معجزه رقم بزند.

اگر رو راست باشیم؛ برای یک جلسه طوفان فکری موثر، کنار هم قرار گرفتن چند فکر و دیدگاه کافی نیست. تکنیک طوفان فکری یعنی برای جلسه خود، ساختاری تعریف کنید و با چند دستور و تمرین، فرآیند تولید ایده‌های ناب را شروع کنید.

در ادامه، تکنینک‌های طوفان فکری را در دو بخش مورد بررسی قرار می‌دهیم تا بفهمیم چطور در یک جلسه طوفان فکری، از خلق ایده‌های جذاب در کنار هم لذت ببریم.

بخش اول؛ تکنیک‌های طوفان فکری تصویری

برعکس تصور ما، تنها هنرمندان نیستند که می‌توانند ایده‌های خلاقانه داشته باشند. در واقع، هر کسی می‌تواند با استفاده از یک تخته و ماژیک و با انجام تمرین‌ها، ذهن خود را از چارچوب همیشگی خارج کرده و برای ایده‌پردازی اثربخش آماده کند.

1- نقشه ذهنی

تعداد نفرات مورد نیاز:
تکنیک طوفان فکری نقشه ذهنی را می‌توانید فردی یا گروهی انجام دهید.

موارد مورد نیاز:
یک تخته وایت‌برد یا کاغذ
چند ماژیک

نحوه اجرا:
نقشه ذهنی شما را مجبور می‌کند تا جنبه‌های مختلف یک مشکل را بررسی کنید و ایده‌های خود را برای راه‌حل‌های ممکن سازماندهی کنید. باید با سوال اصلی که می‌خواهید به آن پاسخ دهید یا مشکلی که می‌خواهید حل کنید، شروع کنید.

اول از همه، باید آن را در مرکز کاغذ یا تخته بنویسید. سوال یا مسئله را به اندازه کافی مشخص و دقیق بنویسید. از سوالات کلی اجتناب کنید و علاوه بر آن از جهت‌دهی ذهن‌ها نیز خودداری کنید.
به عنوان مثال، در تکنیک طوفان فکری تصویری، برعکس همیشه که سوال‌مان این است که «چطور به مشتریان، خدمات بهتری ارائه دهیم؟»، این بار بپرسیم «چطور زمان انتظار پاسخگویی به مشتریان را کاهش دهیم؟».

در این تکنیک طوفان فکری، حالا باید افکار مختلف مرتبط با آن سؤال را یادداشت کنید و آن‌ها را در دایره‌های جداگانه در اطراف سؤال اصلی قرار دهید. سپس، این ایده‌ها را گسترش دهید تا ایده‌های بیشتری ایجاد شود. می‌توانید با استفاده از دایره‌ها، خطوط و فلش‌ها، ایده‌های را بهم متصل کنید.

این شما و این یک تخته پر از خط خطی!
این دقیقا همان چیزی است که باید به آن می‌رسیدیم. از طریق تکنیک طوفان فکری تصویری، این ایده‌ها خلق می‌شود که می‌توانید با کمی سبک و سنگین کردن‌شان، بهترین‌ها را بررسی و جدا کنید.

2- تهیه استوری‌بورد

تعداد نفرات مورد نیاز:
تکنیک طوفان فکری استوری‌بورد را می‌توانید فردی یا گروهی انجام دهید.

موارد مورد نیاز:
برگه‌های یادداشت
چند ماژیک
یک دیوار یا تخته خالی

نحوه اجرا:
احتمالا در فرآیند تهیه فیلم‌نامه مصور یا تهیه ویدئوها با استوری‌بورد سر و کار داشتید. اما حالا قرار است از این تکنیک برای یک جلسه طوفان فکری موثر استفاده کنیم.

به عنوان مثال، تصور کنید که شما و بقیه اعضای تیم، در حال تلاش برای طراحی فرآیند جذب نیروی جدید هستید.
با استفاده از این نوع تکنیک طوفان فکری، همه برگه‌های یادداشت‌ را دریافت می‌کنند و عناصر مختلفی را که فکر می‌کنند در این فرآیند تاثیر دارد، یادداشت می‌کنند. به عنوان مثال، یک ناهار خوش‌آمدگویی، یک تور آشنایی با سازمان و یک ملاقات انفرادی با مدیر تیم.

پس از آن باید تمام برگه‌های یادداشت پر شده از ایده‌ها را جمع‌آوری کنید و موارد تکراری را حذف کنید. حالا وقت این است که دیوار یا تخته خالی را از این ایده‌های ارزشمند پر کنید و با جابه‌جایی آن‌ها، به بهترین نظم برای این فرآیند جذب نیرو دست پیدا خواهید کرد.
نتیجه‌ای که مورد توافق همه است را حتما مستند کنید تا با استفاده از این تکنیک طوفان فکری، به خروجی دلخواه برسید.

3- طراحی گروهی

تعداد نفرات مورد نیاز:
تکنیک طوفان فکری طرح زدن را فقط به صورت تیمی می‌توانید انجام دهید.

موارد مورد نیاز:
چند کاغذ
مداد

نحوه اجرا:
علم می‌گوید که doodling (یک نوع طرح زدن ساده بر روی برگه‌های کاغذ) می‌تواند تمرکز ما را بهبود بخشد، خلاقیت ما را افزایش دهد و مهارت‌های حل مسئله ما را تقویت کند.
پس وقت آن است که چند مداد را بیرون بیاورید، هنرمند درونی خود را صدا بزنید و کمی طراحی گروهی انجام دهید.

این یکی از تکنیک‌های طوفان فکری بسیار ساده اما اثربخش است. هر یک از اعضای تیم، یک کاغذ می‌گیرد و چیزی مربوط به مسئله اصلی که برای آن در حال ایده‌پردازی هستید، طراحی می‌کند. به عنوان مثال، همه در مورد ماموریت پیش‌روی تیم طرح می‌زنند.

هنگامی که اولین دور طرح زدن به پایان رسید، هر کاغذ به فرد بعدی که تصویر مرتبط دیگری را ترسیم کرده، منتقل می‌شود. شاید اولین نفر یک پیتزا طراحی کرده باشد، در حالی که نفر بعدی یک بطری نوشابه را طراحی کرده است.
به پاس دادن آن کاغذها ادامه دهید تا هنگامی که آن‌ها در بین تمام افراد دست به دست شده باشند. حالا طرح‌ها را جمع‌آوری کرده و در مورد آن‌ها بحث و گفت‌وگو کنید.

این یک فعالیت سرگرم‌کننده است که می‌تواند به تیم شما کمک کند تا ارتباطات جدیدی را بین افراد ایجاد کنید و به ایده‌های نوآورانه‌تری برسید.

4- انفجار ایده‌ها با ساختار ستاره‌ای

تعداد نفرات مورد نیاز:
این تکنیک طوفان فکری را به صورت تیمی یا فردی می‌توانید انجام دهید.

موارد مورد نیاز:
تخته یا کاغذ
ماژیک

نحوه اجرا:
روی کاغذ یا تخته خود، یک ستاره شش پر بکشید و چالش، مشکل یا فرصتی را که به آن فکر می کنید، در مرکز این ستاره بنویسید. برای مثال، تصور کنید که تیم شما می‌خواهد یک وبینار جدید ترتیب دهد، اما شما هنوز جزئیات و ویژگی‌های دیگر آن را مشخص نکردید.
در هر بخش از ستاره، یکی از عبارت‌های زیر را بنویسید:
چه کسی، چه چیزی، چه زمانی، کجا، چرا و چگونه.
اکنون، سوالاتی را که با هر یک از این موارد شروع می‌شود، یادداشت کنید. به عنوان مثال «چه کسی مخاطب وبینار ما خواهد بود؟» یا «این وبینار در چه بستری برگزار شود؟».
برای هر یک از شش مورد، تا حد امکان به سؤالاتی که ایجاد می‌کنند، چه واضح و چه غیر واضح، فکر کنید.

در این تکنیک از طوفان فکری، شما و تیم‌تان قادرید تا همه احتمالات را بررسی کنید و به طور کامل در مورد تمام عناصر یک ایده یا پروژه فکر کنید.

بخش دوم؛ تکنیک‌های طوفان فکری تحلیلی

در تکنیک های طوفان فکری تحلیلی، با استفاده از قوه تحلیل افراد به خلق ایده‌های نتیجه‌بخش خواهیم پرداخت. شاید در ابتدا برای یک جلسه طوفان فکری، کمی نامتناسب به نظر برسد اما در ادامه به جذابیت این تکنیک می‌رسیم.

1- نقشه سفر مشتری

تعداد نفرات مورد نیاز:
این تکنیک طوفان فکری تنها به صورت تیمی انجام می‌شود.

موارد مورد نیاز:
تخته وایت‌بورد
ماژیک
برگه‌های یادداشت
یک تایمر

نحوه اجرا:
این تکنیک به شما کمک می‌کند تا تصور درستی از تجربه مشتریان در رابطه با محصول یا خدمات خود داشته باشید و همچنین درک کنید که آن‌ها در طول مسیر استفاده از محصول شما، چه احساسی دارند.
شاید برای‌تان سوال شود این مورد چطور به برگزاری طوفان فکری کمک می‌کند! خب، گاهی اوقات تنها چیزی که نیاز دارید، این است که از چارچوب ذهن خود خارج شوید و دیدگاه‌های مختلف را در مورد یک مشکل یا سوال بررسی کنید.

نقشه سفر مشتری، شما را در جایگاه مشتری قرار می‌دهد تا بتوانید راه‌حل‌ها یا ایده‌هایی را شناسایی کنید که به تنهایی به آن فکر نمی‌کردید.

2- ترسیم نقشه وابستگی‌ها

تعداد نفرات مورد نیاز:
تکنیک طوفان فکری ترسیم نقشه وابستگی‌ها تنها به صورت تیمی انجام می‌شود.

موارد مورد نیاز:
لپ‌تاپ
صفحه نمایش بزرگ
تخته یا یک داکیومنت آنلاین مشترک

نحوه اجرا:
مسلما جلسات طوفان فکری تنها برای به دست آوردن ایده‌های نوآورانه نیست. بسیاری از اوقات، جلسات طوفان فکری یک رسیدگی فعالانه به چالش‌های یک پروژه محسوب می‌شود تا بتوان از طریق آن به راه‌حل‌های کاربردی برای مشکلات رسید.

در این نقطه است که تکنیکی مثل نقشه وابستگی به کمک ما خواهد آمد. ترسیم نقشه وابستگی‌ها کمک می‌کند تا هرگونه مشکل احتمالی را شناسایی کرده و آن‌ها را پیش از وقوع مدیریت کنید.

از طریق نقشه وابستگی، شما و تیم‌تان مواردی از این قبیل را شناسایی خواهید کرد:

سیستم‌های تحت‌تأثیر: کار شما بر چه تیم‌ها و فرآیندهایی تأثیر می‌گذارد و چگونه؟

خطرات و اقدامات کاهشی: بدترین ترس در مورد این پروژه چیست؟ هر کدام از آن‌ها، تا چه میزان بر پروژه تأثیر خواهند گذاشت؟

پس از انجام این کار، شما و تیم باید به ریسک‌ها و وابستگی‌هایی که شناسایی کردید، نگاه کنید و برنامه‌ای برای مدیریت همه آن‌ها ارائه دهید.
مطمئن شوید که از مشارکت هر یک از ذی‌نفعان نیز استفاده کرده‌اید تا مشخص شود چه کسی باید به طور فعال، هر ریسک را در طول پروژه مدیریت کند.

3- تحلیل SWOT

تعداد نفرات مورد نیاز:
تکنیک طوفان فکری SWOT، هم به صورت تیمی و هم فردی انجام می‌شود.

موارد مورد نیاز:
تخته وایت‌بورد یا کاغذ
ماژیک

نحوه اجرا:
اصطلاح SWOT، مخفف نقاط قوت، ضعف، فرصت‎ها و تهدیدهاست و این چهار مورد، دقیقاً همان چیزی است که شما برای برنامه‌ریزی بهتر پروژه خود، نیاز دارید.

• بیشتر بخوانید: تحلیل SWOT در مدیریت پروژه

روی یک برگ کاغذ، چهار ستون را با S، W، O و T (یکی برای هر حرف مخفف) علامت بزنید و سپس شروع به نوشتن موارد در هر ستون کنید.

در این تکنیک طوفان فکری، شاید آن ایده، مسیر جدید شما را از رقبا جدا کند (قوت) و در ارائه آینده به مخاطبین (فرصت) تبلیغ شود. با این حال، هنوز تقاضای زیادی برای آن در بازار مشاهده نکردید (ضعف) و تعداد بیشتری از رقبای شما به سمت یک محصول مشابه (تهدید) حرکت می‌کنند.

تجزیه و تحلیل S.W.O.T به شما کمک می‌کند تا به طور کامل در مورد آن محصول، فکر کنید و هر گونه مشکل بالقوه را پیش بینی کنید. حتی قبل از اینکه آن را در جای دیگر ارائه نمایید، واقعاً آن را به بهترین نسخه خود برسانید.

دیگر تکنیک‌های طوفان فکری

علاوه بر این دو گروه از تکنیک‌هایی که اشاره شد، دو مورد دیگر از تکنیک‌ها وجود دارد.

تکنیک‌های خلاقانه و بازی‌گونه
تکنیک‌های طوفان فکری برای تمرکز و اصلاح ایده‌ها

در این دو گروه از تکنیک‌ها، به مواردی مثل نقش بازی کردن، اتصالات اجباری، تکنیک سوالی «چه می‌شود اگر…»، DACI، چارچوب‌بندی مشکل، S.C.A.M.P.E.R و… می‌توان اشاره کرد.

به پایان آمد این راهنما، اما جلسات هنوز برقرار است…
جلسات طوفان فکری مزایای زیادی دارد اما تا زمانی که آن را درست برگزار کنید. به یاد داشته باشید که اگر آماده نباشید بحث را با تمرین‌ها، ابزارها و تذکرات متفکرانه و منتقدانه رهبری کنید، یک جلسه با خروجی به درد بخور نخواهید داشت.

بنابراین، دفعه بعد که در مورد چگونگی برگزاری طوفان فکری موثر گیج شدید، به این راهنما بازگردید و برخی از تکنیک‌هایی که به تیم شما کمک می‌کند تا بهترین ایده‌های خود را ارائه دهد، مرور کنید.

ترتیبی که برای خواندن مقالات مهارت های کار تیمی به شما پیشنهاد می کنیم:

1. گوش دادن فعالانه چیست و چگونه آن را تقویت کنیم؟
2. 6 نکته برای کار تیمی موفق
3. انتقاد سازنده چیست و چگونه انتقاد مدیران می تواند موثر باشد؟
4. تکنیک های طوفان فکری

منبع: Atlassian